Lya de Haas zingt Brabantse liedjes
'Ik doe net of ik gaoi buurten'
Ulicoten - Heel Brabant doorkruis ik om de Brabantse liedjeszangers en zangeressen te interviewen. Lya de Haas is heel moeilijk te pakken te krijgen, drukdrukdruk. Maar als ik via via hoor dat ze in Ulicoten komt optreden voor de KVO, stap ik daar maar gewoon op af. Na het optreden heeft ze tijd genoeg om uitgebreid te praten. En het optreden is een groot succes, echt de moeite waard. Niet alleen de Brabantse liedjes, maar zeker ook de verhaaltjes en anekdotes die ze tussendoor vertelt. Die roepen bij de mensen in de zaal veel herinneringen en herkenning op. 'Vroeger was ik altijd heel zenuwachtig voor een optreden' vertelt Lya de Haas. 'Toen heb ik tegen mezelf gezegd,
doe gewoon of ge ergens gaot buurten. En da werkt prima.'
door Jeanny Wouters ©
Lya de Haas komt uit Vinkel en net als Marie-Christien Verstraten rolde zij na het kinderkoortje en songfestivals van het een in het ander. Met 11 jaar ging zij bij de gitaarclub in Heeswijk-Dinther en ze zong als ze optrad vaak Brabantse liedjes van Ad de Laat en Gerard van Maasakkers. Het schrijven van het eerste eigen liedje staat haar nog helder voor ogen. 'Vinkel bestond 100 jaar en er werd een hele grote dorpsrevue georganiseerd. Iemand had in het plaatselijke krantje d'n Echo gezet dat Lya de Haas zelfgeschreven liedjes kwam zingen. Dat had ik nog nooit gedaan, zelf een liedje geschreven. Toen ben ik er eens vur gaan zitten en heb
Mèn Vruuger geschreven. En ik heb Cor Swanenberg gebeld en samen hebben we
Tevreeje geschreven over het schoolleven van vruuger.'
Overweldigend
'De reacties waren zo goed, de mensen wilden de liedjes hebben op een plaatje. Maar ik had niet genoeg liedjes voor een plaat, een lp. Samen met alle medewerkers van de revue Vinkel 100 is een cd gemaakt en daar ben ik voor gevraagd door Cor Swanenberg en kornuiten. Diverse Brabantse groepjes deden er aan mee. De reacties waren heel goed. Toen ben ik meer gaan schrijven en toen kwam 't eigenlijk. Met mijn eerste cd ben ik alle lokale omroepen afgegaan. De reacties waren overweldigend. Doar moeste wel mee doorgaan.'
Lya de Haas volgde na haar middelbare school opleiding de secretaresse opleiding bij Schoevers en later volgde zij een opleiding natuurgeneeskunde in Hilversum waar zij afstudeerde in de algemene natuurgeneeskunde en fytotherapie. Ze had een kleine praktijk aan huis en ze zong. 'Maar het werd te druk samen. Ik moest kiezen. Zingen vond ik heel gezellig. Daar is 't bij gebleven. In 1991 was ik klaar met de academie, in 1993 had ik mijn eerste cd en was de definitieve keuze gemaakt.' Dat eerste eigen album heette
'n Lutske me' Lya's. Een mevrouw uit het publiek wilde graag weten wat 'lutske' betekende? Voor degenen onder u die dat woord niet kennen: het betekent een poosje. In 1995 volgde de tweede cd getiteld
Blèf nog efkes. In 1999 kwam de derde cd Stille taal en in 2002 bracht zij een speciale kerstcd uit getiteld
Kerstcadeautje.
Buurteffect
Haar optredens bestaan uit een verzameling Brabantse liedjes, aan elkaar gepraat met allerlei verhaaltjes en anekdotes, gewoon op z'n Vinkels. Hoe zij daar zo bij gekomen is? 'Het Brabants staat dicht bij de mensen. Ik ben afgestudeerd op een deelgebied van dyslexie, een bepaalde gehoorstoornis die dyslexie veroorzaakt en die door therapie kan worden opgelost. Een van de conclusies was dat het gezond is als een kind wordt opgevoed in de moedertaal van de ouders. Omdat daar hun eigen diepste emotie aan verbonden zit. Dan geef je het diepste van jezelf. Het eigen dialect is de taal die dicht bij de mensen staat, die heel eigen is. Thuis praten wij onder mekaar altijd Vinkels. Elk dorp in Brabant heeft dan wel zijn eigen dialect, maar we verstaan mekaar meestal toch.' Ze vervolgt peinzend: 'En 't buurteffect zit erbij. Dat is zo gegroeid. In het begin zing je gewoon je liedjes met aankondiging. Ik was heel zenuwachtig voor elk optreden. Toen dacht ik bij mezelf, als ik nou 's net doe of ik ga buurten. Hoe gewoner dat je doet, hoe beter het ontvangen wordt. De opbouw van mijn optredens is verschillend. Ik begin standaard, maar navenant het optreden vordert zwem ik verder. Je hebt wel de neiging steeds dezelfde liedjes te grijpen, sommige worden ook vaak gevraagd. Ik ben nu bezig nieuwe liedjes in te passen, mijn programma om te bouwen. Maar ik heb het een tijdje zo druk gehad. Ik belde ook niemand terug. Nou ben ik dingen aan het bijwerken die lang zijn blijven liggen. Zoals iets nieuws in het programma. En we hebben plannen voor een heel klein theatertoertje. Daar is vraag naar, maar het kwam er steeds niet van.' Als ze praat in de 'wij' vorm dan doelt Lya de Haas op haar vriend Hennie Korsten, eigenaar van Session Sound Studio, die tevens gitarist is en haar vaak begeleid bij optredens.
Omroep Brabant
En zoals die dingen vaak gaan, van het een komt het ander en op een goed moment kreeg Lya de Haas een telefoontje van Omroep Brabant of ze een programma wilde presenteren waarin Brabantse muziek de boventoon voert. Lya vertelt: 'Gerard van Maasakkers stopte en zo ook Max Feijen, die had een programma met blaasmuziek. Er was een beweging onder fans van het Brabants dialect gaande. Dat alles bij mekaar gestopt leidde tot het nieuwe programma
Op z'n Brabants dat ik mocht gaan presenteren.' Ze deed een test, die was meteen goed en sindsdien (1999) presenteert ze elke zaterdagmiddag van 13.00-14.00 uur haar eigen programma met veel Brabantse muziek en de laatste tijd steeds meer aandacht voor evenementen in Brabant waarin die muziek centraal staat. 'Het is geen verzoek- of agenda programma, maar er kwamen wel steeds veel reacties op. De behoefte is er in Brabant bij heel veel mensen. Dus heb ik bij Omroep Brabant benadrukt dat het nodig is, het een beetje erdoor gedrukt. Maar de berichtgeving is niet volledig' zegt ze en dat vindt ze heel jammer. 'Mensen die informatie hebben kunnen de berichten aan mij mailen of schrijven bij Omroep Brabant. Liefst bijtijds van tevoren. Ik ben doordeweeks nooit bij Omroep Brabant in Eindhoven en op zaterdag is het programma al voorbereid. Dus liefst een paar weken van tevoren doorgeven als er iets georganiseerd wordt wat met Brabantse muziek te maken heeft! '
Kerstoptreden
Op zaterdag 13 en zondag 14 december is Lya de Haas te zien en horen in een speciale kerstuitvoering in Den Durpsherd in Berlicum. Een echte Brabantse Kerstspecial op zaterdag om 20.15 uur en op zondag een Kerstmiddag om 14.30 uur. Lya de Haas wordt voor deze gelegenheid begeleid door een orkest onder leiding van Hennie Korsten. Kerstverhalen worden verteld door Cor Swanenberg begeleid door accordeonist Verhagen. Gluhwein en kerstbrood staan klaar. Kaarten zijn bij den Durpsherd te bestellen (073 - 503 20 16). Het beloven sfeervolle en gezellige optredens te worden, waarin Lya de Haas een speciaal op Kerstmis afgestemd programma ten gehore zal brengen.
Ons Lieve Vrouwke
Een van de succesnummers van Lya de Haas is het Brabantse Marialied Ons Lieve Vrouwke. Daarmee is ze eigenlijk doorgebroken. 'Veel liederentafels zingen het uit volle borst mee. Het is ontroerend, als bij het jaarlijks liederentafelfestival in Den Bosch een vol marktplein
Ons Lieve Vrouwke staat mee te zingen' vertelt de bescheiden zangeres. Het succes van dat lied was er mede verantwoordelijk voor dat ze haar volgende cd's kon uitbrengen.
Het optreden in Ulicoten begint met een lang zullen ze leven voor de jarige vereniging. Lya stelt zich netjes voor, voor degenen die haar niet kennen. En dan komen de verhalen; ze praat bijna meer dan dat ze zingt, maar ze heeft een aandachtig gehoor. Want haar humor en vertelsels roepen herinneringen op bij het aanwezig publiek. Herinneringen aan het Brabant van vroeger, waar de was nog in de ketel gekookt moest worden en daarna door de wringer gedraaid. Of waar de geslachte varkens op de
leer gehangen werden, en de varkensblaas was voor degene die... Juist ja. 'Ik luister gère nar die ouw verhale van vruuger van ons mam' verduidelijkt Lya het feit dat ze ook van heel lang geleden dingen weet, en zo oud is ze toch zelf ook niet. Bijvoorbeeld over de danstent op de kermis,
doar moes 't gebeure. In de zaal wordt instemmend geknikt en het geroezemoes zwelt weer aan. Ze heeft een speciaal moederdaglied, en ook haar eerste liedjes,
Mèn vruuger en Tevreeje zingt ze in Ulicoten. Het laatste liedje gaat over een slechte gewoonte van veel mensen,
Stoan te goan. Oftewel met de klink in de hand nog gerust een half uur door buurten. En zo is het ook met Lya. Daar kun je uren mee blijven buurten...
Lya de Haas uit Vinkel: Hoe gewoner je doet, hoe beter het ontvangen wordt .